خواص سیر

سیر

تاریخچه :

سیر در مصر باستان ارزش کالای مبادله ی پایاپای را داشت و خواص ان بر روی اهرام بزرگ  چه اوپس  نوشته شده است. استفاده های متفاوت محلی از سیر, از درمان جذام در انسان گرفته تا جلوگیری از دلمه شدن خون در اسب را شامل می شود.

پزشکان در قرون وسطی سیر را برای درمان کچلی  تجویز می کردند و سرخ پوستان امریکا این گیاه را برای درمان گوش درد, نفخ و بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین ث به کار می بردند.

ترکیبات مهم :

سیر تازه منبع خوبی از ویتامین ها, مواد معدنی ومواد گوگردی است. بیشترین مقدار مواد گوگردی در جنس الیوم مربوط به سیر می باشد. در حقیقت مواد گوگردی که اجسام اصلی گیاه می باشند, اسانس سیر را تشکیل می دهند.مهمترین اجسام گوگردی شامل الی سین, دی الیل دی سولفاید و دی الیل تری سولفاید هستند.

دو عنصر بسیار با اهمیت ژرمانیوم و سلنیوم با مقادیر کم در سیر وجود دارند که به نظر می رسد فعالیت ضد سرطانی سیر مربوط به انهاست.

ترکیبات دیگری از جمله پروتئین به میزان 17 درصد وزن خشک سیر, گلوکو سینولاز, انزیم های پراکسیداز و میروزیناز در ان وجود دارند.

اثرات مهم :

سیر دارای اثرات ضد میکروبی, ضد قارچ,ضد ویروس, ضد سرطان ,کاهنده ی فشار خون, کاهنده ی چربی خون, کاهنده ی کلسترول و کاهش چسبندگی پلاکت هاست.

اثرات ضد میکروب – مطالعات بر روی عصاره ی سیر و الی سین نشان می دهد که این مواد با غلظت کم دارای خاصیت قوی ضد گونه های استافیلوکوک, استروپتوکوک, باسیل ها, بروسلا و گونه های ویبریو هستند.

در مطالعات جدید خاصیت ضد میکروبی سیر با انتی بیوتیک ها از جمله پنی سیلسین, استرپتوماسین ,کلرامفنیکل, اریترومایسین و تترا سیکلین مقایسه شده است. این مطالعه ومقایسه حاکی از اثرات قوی ضد میکروبی سیر بوده است.

اثرات ضد قارچ – سیر دارای خواص قوی ضد قارچ در داخل وخارج از بدن است. در ازمایش های کلینیکی اثرات ضد کاندیدا البیکنس به طور قوی نشان داده شده است. این اثر به مراتب از نیستاتین ,ویوله ژانسین و شش ضد قارچ دیگر قوی تر بوده است.

عصاره ی ابی سیر در داخل بدن حتی با غلظت یک صدم, اثرات خوبی بر قارچ های پوستی از جمله تینئاکورپوریس, کاپی تیس و کروریس نشان داده است.

اثر ضد کرم – عصاره ی سیر اثر خوبی بر روی برخی از کرم های مزاحم دستگاه گوارش از جمله اسکاریس و کرم های قلاب دار می گذارد.

اثر ضد ویروس – ازمایش ها بر روی حیوانات از جمله موش نشان داده است که عصاره ی سیر بر ضد ویروس انفلونزا, هرپس و چند ویروس دیگر اثرات خوبی اعمال می کند.

اثر ضد سرطان – ازمایش ها بر روی انسان وحیوان این اثر را تایید کرده است وچندین ترکیب موجود در سیر این اثر را به طور چشمگیر نشان داده اند.

یکی از مکانیسم های اثبات شده, تاثیر سیر در جلوگیری از تشکیل نیتروزامین است. نیتروزامین جسمی است که در مرحله ی هضم و تغییرات مواد غذایی در بدن تولید می شود و یکی از قوی ترین مواد سرطان زا به شمار می اید.

اثرات قلبی عروقی- مطالعات نشان می دهد که سیر و فراورده های ان در جلوگیری از مرگ و میر مربوط به بیماری های قلبی – عروقی بسیار موثر هستند. از جمله اثرات خوب در این زمینه شامل موارد زیر است:

خاصیت کاهش کلسترول- بر حسب مطالعات زیاد دوسوکور با دارونما کلسترول بالای 200 با مصرف مقادیر معینی سیر به حد طبیعی می رسد . میزان 10 میلی گرم الی سین یا معادل ان سیر می تواند باعث کاهش ده درصدی LDL و افزایش پانزده درصدی HDL وکاهش پانزده درصدی تری گلیسیریدها شود.

خاصیت کاهش پر فشاری خون – هفت ازمایش دوسوکور و یک ازمایش یک سوکور که جمعا 415 بیمار در ان شرکت داشتند مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از پودر سیر استاندارد  حاوی3/1 درصد الی این به میزان 900-600 میلی گرم (معادل با 7/2-8/1 گرم سیر تازه) روزانه استفاده شد. این تحقیق به مدت 3-1 ماه نشان داد که به طور متوسط 11 میلی متر جیوه فشار سیستولی و 5 میلی متر جیوه فشار دیاستولی کاهش می یابد. بررسی همین نتایج نشان داد که مصرف سیر می تواند 25-20 درصد حملات قلبی را کاهش دهد.

کاهش چسبندگی پلاکت ها- در یک مطالعه بر روی 120 نفر با مصرف مقدار 900 میلی گرم از پودر خشک سیر (شامل 3/1 درصد الی این) به طور روزانه, در مدت 4 هفته در مقایسه با دارونما , چسبندگی پلاکت ها در گروه مصرف کننده ی سیر از بین رفته بود. چسبندگی پلاکت ها از عوامل امراض قلبی , حمله ها و تنگی و تصلب شرائین است.

خاصیت حل کنندگی فیبرین – فراورده های استاندارد سیر, فراورده های روغنی سیر, سیر خام یا پخته دارای خاصیت افزایش حل فیبرین سرم می باشد. این افزایش در 6 ساعت اول بعد از هضم صورت گرفته  و تا 12 ساعت ادامه خواهد داشت.

خاصیت جلوگیری از اکسید شدن  - یکی از مشکلات تصلب شرائین(تنگی عروق), کاهش LDL به علت اکسیداسیون ان است. ویتامین C E, وبتا کاروتن ها باعث جلوگیری از این اکسیداسیون می شوند. مطالعات اخیر این اثر را در مورد سیر اثبات نموده است و سیر همچون مواد ذکر شده دارای خاصیت جلوگیری از اکسیداسیون LDL و در نتیجه افزایش ان در خون است.

خاصیت کاهش قند خون- سیر والی سین دارای خاصیت کاهش قند خون هستند. مطالعات جدید افزایش متابولیسم کبدی , افزایش ترشح انسولین و جلوگیری از غیر فعال شدن انسولین توسط بعضی از مواد از جمله مکانیسم های الی سین موجود در سیر را تاکید کرده است.

مهمترین اثرات گزارش شده ی سیر :

ضد درد , ضد امیب  ,ضد افلاتوکسین , ضد الرژی , ضد تصلب شرائین , ضد اریتمی , ضد باکتری , ضد سرطان , ضد سم , ضد ژیاردیا , ضد ورم , ضد اکسیدان , ضد تب , ضد پروستاگلاندین , ضد روماتیسم , ضد عفونی کننده , ضد اسپاسم , ضد ترومبوز , ضد ویروس , ضد نفخ , ضد احتقان , افزایش دهنده ی میل جنسی , مقوی قلب , معرق , خلط اور , قارچ کش , حل کننده ی فیبرین , مقوی معده , محافظ  کبد , کاهش دهنده ی قند خون , کاهش دهنده ی کلسترول , کاهش دهنده ی چربی خون , کاهش دهنده ی پر فشاری خون , کاهش دهنده ی تری گلیسیریدها , محرک ایمنی بدن , ضد کرم , لارو کش و اسپرم کش.

نکات قابل توجه:

1-چون خواص اصلی سیر مربوط به مواد گوگردی ان است که در حرارت کم تبخیر می شوند , اثرات دارویی سیر پخته وسرخ شده (به خصوص هر چه بیشتر حرارت ببیند) به مراتب کم تر از سیر خام است.

2-با توجه به مواد گوگردی موجود در سیر ترشی, این محصول قطعا خواص سیر خام را خواهد داشت ولی تغییرات ان با گذشت زمان و یا عوامل دیگر مورد مطالعه قرار نگرفته است.

3-چون مواد موثر در سیر در اثر له شدن سیر ازاد شده و تحولاتی در فرمول و اثر انها ایجاد می شود , لذا خوردن سیر به صورت حبه (بلعیدن به صورت حبه یا قطعات درشت) تاثیر چندانی نسبت به سیر جویده وله شده نخواهد داشت و به همان حال دفع می شود.

4-سیر نواحی مختلف دارای مقادیر مختلفی از مواد موثر می باشد که اکثر انها مورد تجزیه دقیق قرار نگرفته اند , ولی می توان گفت هر چه بوی سیر بیشتر باشد مواد گوگردی ان بیشتر واثرات ان به مراتب قوی تر است.

5-پودر سیر در صورتی که خیلی کهنه نباشد دارای خواصی مشابه سیر تازه است.

6-خواص سیر تازه که اکثرا به همراه سبزی خوراکی روزانه به بازار عرضه می شود تا حدی شبیه به سیر(سیر حبه) است.

7-با توجه به این که بوی سیر از دهان استشمام می شود مربوط به دفع مواد گوگردی(مواد موثر) ان از طریق ریه است, لذا ماده موثری که بتواند از این بو جلوگیری کند وجود ندارد.تنها بعضی از مواد خوشبو کننده ی دهان ممکن است تا حد کمی تاثیر گذار باشند.

8-یکی از موادی که به میزان کم باعث کاهش بوی سیر از دهان می شود, برگ جعفری تازه به صورت خوراکی است.

منبع : کتاب گیاهان دارویی و گیاه درمانی

مولف : دکتر محمد حسین صالحی سورمقی