"گل گاو زبان"

"گل گاو زبان"

"گل گاو زبان"

گل گاوزبان گیاهی است علفی یکساله و به ارتفاع تا 70 سانتیمتر. ساقه های این گیاه ئمنشعب و پوشیده از تارهای خشن است.برگ ها نیز منفرد, ساده و پوشیده از تارهای خشن است. برگ ها در قسمت بالایی بون دمبرگ و در قسمت انتهایی دارای دمبرگ مشخص هستند. گل های این گیاه نسبتا کوچک و به رنگ آبی زیباست.  قسمت مورد استفاده آن, گل می باشد که دارای مزه لعابدار است. محل رویش گل گاو زبان در جهان شامل نواحی مدیترانه, فرانسه, آفریقای شمالی و بعضی نواحی آسیا میباشد.

ترکیبات مهم :

گیاه دارای ترکیبات فعال فارماکولوژیک نیست. گل گاو زبان برعکس دیگر گیاهان این خانواده حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین که به کبد آسیب می رسانند نمی باشد. ترکیبات اصلی گل گاوزبان شامل: موسیلاژ, مقداری تانن, و مقدار کمی اسانس می باشد.

خواص مهم:

گل گاو زبان به خاطر داشتن موسیلاژ دارای خاصیت خلط آور است. این گیاه هم چنین خاصیت ضعیف ضد اسهال داردکه به خاطر مواد تاننی آن میباشد. افزون بر آن دارای خاصیت ادرارآور متوسط بوده که بیشتر به دلیل وجود اسید مالیک  و نیترات پتاسیم موجود در آن است. گل گاو زبان جزو داروهای OTC بوده و مصرف آن احتیاج به نسخه ندارد و اکثرا در سرماخوردگی مصرف می شود.

طریقه و میزان مصرف:

گل گاو زبان به چندین صورت مصرف می شود:

1-     2 تا 4 میلی لیتر از عصاره ی برگ گیاه یک بار در روز میل شود.

2-      2قاشق غذاخوری پر از گل گاوزبان در یک لیوان آب جوش ریخته و به مدت 20 دقیقه صبر کنیم. بهتر است سر ظرف پوشانده شود. هم چنین می توانبه جای این عمل مخلوط را فقط 5 دقیقه بجوشانیم. پس از آن مخلوط را صاف کرده و صاف شده را میل می کنیم.

3-      1 تا 4 میلی لیتر از تنتور گل گاوزبان تا 3 بار در روز میل شود.

4-      برای تسکین تب و یا برونشیت مقدار 10 گرم از برگ یا گل (می توان از مخلوط آن ها نیز استفاده کرد) را در یک لیتر آب ریخته و به مدت 5 دقیقه می جوشانیم. سپس آن را صاف نموده و صاف شده را کم کم در طول یک روز میل می کنیم.

مهمترین اثرات گزارش شده گل گاوزبان :

ضد درد, ضد تب, ضد التهاب, ضذ اسپاسم, محرک غدد آدرنال, قابض, مقوی قلب, معرق, نرم کننده مجاری تنفسی, ادرار آور, خلط آور, هپاتوتوکسیک, ژنوتوکسیک, هپاتوکارسینوژنیک, شیرافزا, پایین آورنده ی پر فشاری خون, مسهل, مقوی اعصاب و مسکن.

نکات قابل توجه :

1-      با توجه به اینکه گل ها ظریف و نرم می باشند احتیاج به جوشانیدن طولانی نمی باشد. از سویی جوشانیدن طولانی باعث کم رنگ شدن آن می شود که دلیل آن ناپایداری رنگ های آن در حرارت است.

2-      از قدیم گل گاو زبان را با لیموی عمانی مخلوط نموده و با هم به صورت دم کرده و یا جوشانده مصرف می کرده اند. با توجه به این که لیمو عمانی دارای اثر آرام بخش می باشد, به نظر میرسد مخلوط این دو دارای اثراتی کامل تر شده و شاید باعث تقویت اثر بر روی هم گردند. به غیر از آن خاصیت اسیدی لیمو باعث خوش رنگ شدن رنگ گل گاوزبان می شود.

3-      با وجودی که در برخی کشورها از برگ گاو زبان اروپایی همچون گل آن استفاده میکنند ولی نمی توان بدون مطالعه, برگ گاو زبان ایرانی را به جای گل آن استفاده کرد. بر حسب تجربه قسمت مورد استفاده گاو زبان ایرانی گل آن بوده و هنوز هم مصرف می شود.

منبع : کتاب گیاهان دارویی و گیاه درمانی

مولف : دکتر صالحی سورمقی